Prawidłowy rozwój mowy jest warunkiem prawidłowego rozwoju osobowości człowieka. Wpływa nie tylko na rozwój procesów umysłowych, ale warunkuje też pełne powodzenia kontakty z otoczeniem społecznym i umożliwia ekspresję doznań, doświadczeń, przeżyć i emocji. W efekcie pozwala więc jednostce na zaspokojenie potrzeb zarówno wyższego, jak i niższego rzędu. Rozwój mowy przypada na pierwsze siedem lat życia człowieka. Nigdy w wieku późniejszym nie przejawia on już takiej dynamiki. W tym czasie dziecko przyswaja sobie cały system fonologiczny ojczystego języka, na poziomie znajomości języka potocznego zdobywa wiedzę semantyczną, dobrze opanowuje też podstawowe reguły gramatyki.
W rozwoju mowy istotne są wszystkie jej aspekty - nie tylko ten najlepiej znany i odnoszący się do formy dźwiękowej aspekt fonologiczny, ale też związany z bogactwem słownika - semantyczny, i związany z poprawnością gramatyczną – morfologiczny i syntaktyczny. Wszystkie wchodzą w skład tzw. kompetencji językowej. Obok tego niezwykle ważna jest także skuteczność formułowanych wypowiedzi – kompetencja komunikacyjna, a w kontekście przygotowania dziecka do nauki czytania i pisania - umiejętność świadomego posługiwania się elementami języka – kompetencja metajęzykowa.
Niezwykle istotną rolę w kształtowaniu tychże kompetencji odgrywa instytucjonalne wychowanie przedszkolne. Wynika to nie tylko z przypisanych mu celów i zadań ale także z możliwości podjęcia przez wykwalifikowaną kadrę wczesnej interwencji i pomocy, która pozwoli zapobiec wystąpieniu zaburzeń albo wspomóc terapię już istniejących.
W następnych częściach przedstawię ćwiczenia wspomagające rozwój mowy.
Neurologopeda Karaol Pawlas